Tour de Suisse Tarihçesi

(Pedal Türkiye’de yayınlanmıştır) 

1900’lerin başından itibaren Tour de France ve Giro d’Italia önemli turlar olarak bisiklet dünyasında yerlerini almışlardı. İsviçre’de de bir tur düzenlenmek isteniyordu. 1933’te 50. yıldönümlerini kutlayan İsviçre Bisikletçiler ve Motosikletçiler Federasyonu, Tour de Suisse fikrini ortaya çıkarttı. Neue Zürcher Zeitung şöyle yazdı: “Bu turla birlikte bisikletçilerin yollarda baş belası olarak görüldüğü zamanlar çoktan geride kalacak.” Güzel bir temenniymiş, ancak en azından dünyanın belli yerleri için bu temenninin hala gerçekleştiğini söyleyemeyiz.

O dönem için Ağustos sonunda, Eylül başında beş etaptan ve 1.253 km’den oluşan tur için toplam 10.000 ve kazanan için 2.000 İsviçre frangı ödül konulmuştu. Kurallar, program için yoğun bir çalışma yapılırken yaklaşık 5.000 polis memurunun konu ile ilgili eğitilmesi de gerekiyordu. 60 bisikletçinin 45 tanesi Zürih’te bitiş çizgisini geçerken kazanan Avusturyalı Max Bulla’ydı ve ortalama hızı 34.72 km/h’ti. İlk tur, tahminen yarım milyon seyirciyi yol kenarına çekmişti.

Paul Egli, bir yıl sonra Lucerne’de etap kazanan ilk İsviçreli oldu. İsviçre’nin savaşın dışında kalmasıyla birlikte savaş sırasında bile üç tur düzenlenebilmişti. Savaş sonrasında 1949’a gelindiğinde artık Tour de Suisse önemli bir tur haline gelmişti. Başlangıç listesinde Gino Bartali, Fredy Kübler ve Hugo Koblet gibi önemli isimleri yer almaktaydı. İtalyan Bartali bir önceki sene olduğu gibi muhteşem bir performansla kazanmıştı. 1940 ve 50’lerde İsviçreliler Kübler ve Koblet üçer şampiyonluk kazanırken yine 1950’lerde sekiz etaplı olan Tour de Suisse’da dört şampiyonluk kazanan İtalyan Pasquale Fornara damga vuran isimlerdendi. 1960’larda ise İsviçreli ve İtalyan bisikletçilerin yanına iki şampiyonlukla Federal Alman Hans Junkermann gelmişti. 1960’ların sonunda bireysel zamana karşı (ITT) etaplar Tour de Suisse’de yer almaya başladığında bazı yıllarda yarışın 10.etaba çıktığı görülmekteydi.

Döneminin hatta tarihin en popüler bisikletçileri arasında yer alan Belçikalı Eddy Merckx 23.000 franklık bir giriş ücreti karşılığı katılmaya ikna edildi. Onun ekibi yarışı kontrol etti ve yarış programında bazı değişiklikler yapıldı. Tur Direktörü Sepp Voegeli öfkeli olsa da Merckx’in katılımı önemliydi. Merckx’in de katıldığı 1974’te 1.559 km.lik Tur’a 64 kişi katılmış ve 56 kişi tamamlamıştı, zafer Belçikalı efsane Eddy Merckx’indi. 1974 yılında 3. ve 9. Etaplarda iki adet zamana karşı yarış vardı. Merckx bir yıl sonra, ikinci yıl olduğu yarışta, Silvaplana’daki zafer törenine katılmadığı için Belçikalıya 100 frank para cezası verildi. Giriş ücretini düşününce ceza sembolik kalmıştı.

Görseller (Neue Zürcher Zeitung):

1-2 Max Rulla (1933) ve 1933 Güzergahı

3 – Eddy Merckx (1974)

1970’lerden itibaren Tour de Suisse’in popülaritesi ve önemi arttı. Örneğin Louis Pfenninger, 1972’de ikinci Tour de Suisse’ini kazanmış ve hayatı değişmişti. “Artık Monsieur Tour de Suisse olmuştum. Her yerde tanındım; neredeyse bir yıldız gibi muamele gördüm.” diyordu. Pfennigger 1970-1975 arasında iki kez ikinci ve iki kez de üçüncü oldu. Giro ve Tour de France arasına sıkıştırılmış olsa da Tour de Suisse, seyirciler ve bisikletçiler için “basit” bir turdan büyük bir yarışa dönüşüyordu. Tour de Suisse artık büyük isimleri daha rahat çekiyordu. Sean Kelly 1983 ve 1990’da, Andy Hampston 1986 ve 1987’de kazandı, 1981 ve 1989’da kazanan Beat Breu ve 80’leri başlatmış ve bitirmişti.

Sert mizaçlı bir yarış organizatörü olan ve bisikletçilerle arası pek de iyi olmayan Sepp Voegeli istifa etti ve görevini 1991’de Hugo Steinegger’e devretti. İsviçreli bisikletçiler Alex Zülle, Pascal Richard, Tony Rominger ve Oscar Camenzind bu yarışın gediklileri arasındaydı ve büyük bir rekabetleri söz konusuydu. Alex Zülle, 1995’te sarı mayoyu giydi. Hedefinde yalnızca, görünüşte en ciddi rakibi olan Pascal Richard vardı ve Pawel Tonkov’u hesaba katmayı unutuyordu. Rus bisikletçi, Albula’da 8. etapta Zülle’yi 1 dakika 52 saniyede geride bıraktı ve birinciliğe ulaşmıştı. İsviçre, Oscar Camenzind (2000) ve Alex Zülle (2002) ile iki zafer kazanmıştı. Fabian Jeker 2004’te Jan Ullrich’in arkasında sadece bir saniye farkla ikinci sırada bitirdi. Jan Ullrich 1997-2006 arasında iki birincilik ve iki üçüncülük elde etti.

Mathias Frank, Fabian Cancellara’dan sonra genel klasmanda zirvede mücadele eden tek İsviçreliydi. 2014’te genel klasmanda ikinci oldu. Rui Costa’ya geçilmişti ve Portekizli üst üste üç kez genel klasman birincisi oldu. Tour de Suisse’e damgasını vurmaya devam eden bir diğer büyük isim de Peter Sagan’dı. Sagan, 2011’den itibaren rekor olan toplamda 17 etap kazandı. 2019’da 22 yaşındaki Egan Bernal, Tour de Suisse’i kazanan en genç üçüncü bisikletçi oldu. Birkaç hafta sonra Tour de France’ı kazanacaktı. 2020’deki aradan sonra Richard Carapaz ve Geraint Thomas zirvedeydi.

Tour de Suisse’in son yılları düzenleme açısından çalkantılı geçti. Ulusal bisiklet federasyonu Swiss Cycling, Tour de Suisse’in hak sahibi ve 2015 yılında, 2029’a kadar düzenlemek üzere Infront Ringier Sports & Entertainment Switzerland’a turun lisans hakkını verdi. Bu şirketin sözleşmeyi devam ettirmemesi üzerine turun hakları yeni kurulan Tour de Suisse Birliği’ne devredildi. Onlar da şimdi Tour de Suisse’i düzenlemek ve pazarlamak için Avustralya merkezli Cycling Unlimited ile işbirliği içinde çalışıyor.

Cycling News ve Radsport’tan birkaç Tour de Suisse fotosu ekleyelim. Tam bir görsel şölen…