Scottish Cup (İskoçya Kupası)

İskoç Futbol Federasyonu Challenge Kupası, yaygın olarak İskoç Kupası olarak bilinen, erkekler için yıllık bir federasyon eleme kupası turnuvasıydı. Turnuva ilk olarak 1873–74’te yapıldı. FA Cup’tan sonra futbol tarihindeki en eski ikinci kupa olmakla birlikte dünyanın en eski ulusal kupasıdır. İlk turnuvayı Queen’s Park, Clydesdale’ı 2-0 yenerek kazandı. Birkaç istisna hariç başlarda Hampden Park’ta oynanan finallerde ilk üç kupayı Queen’s Park kazandı. Sonraki üç turnuvayı Vale of Leven kazanırken bunlardan ilkinde Rangers’a karşı ancak üç karşılaşmada üstünlük sağlayabilmişlerdi. Takip eden beş sezonda Queen’s Park dört şampiyonluk ederek kupa sayısını on bir sezonda yediye çıkardı ve 1892-93 sezonuna kadar da kupa sayılarını 10 adete çıkarmışlardı. Daha önce üç kez kupayı kazanan Vale of Leven’in 1880’lerde dört kez finalde kaybettiği görülmekteydi.

Vale of Leven

Scottish Cup (İskoçya Kupası) Finalleri (1890-1918)

1890’lardan itibaren Celtic, Rangers ve Heart of Midlothian şampiyonluklarda ön plana çıkmaya başladı. Celtic altı finalde üç şampiyonluk kazanırken Rangers’ın ise dört finalde üç şampiyonluğu bulunmaktaydı. Heart of Midlothian ise üç finalde üç kupa kazanmıştı. İlerleyen yıllarda Hampden Park dışında Cathin Park ve Ibrox Park’ın da finallere ev sahipliği yaptığı görülmekteydi.

***

1902-1918 arasındaki dönemde 1914 sonrasında da 1.Dünya Savaşı’nın etkisiyle kupa oynanmazken 1909’da da kupanın iptal edildiği görülüyor. Celtic bu dönemde 8 finalde 6 şampiyonluk ile en başarılı kulüp olarak ön plana çıkmıştı. Heart Of Midlothian ve Rangers da üçer finalde sahne alırken Hearts 2, Rangers 1 şampiyonluk elde etti. Clyde da iki finalde yer alırken istediği sonucu alamamıştı.

1909 İskoç Kupası finali, İskoç Kupası’nın 36. sezonunun finaliydi. Rangers ve Celtic’in Hampden Park’ta çekiştiği bir Old Firm mücadelesinde final, 10 Nisan’da 2–2 sona erdi ve 17 Nisan’da tekrar oynanması söz konusu oldu. Bu karşılaşma da 1–1 sona erdiğinde, ilk varsayım, uzatma oynanacağıydı, ancak yarışma kuralları yalnızca ikinci bir tekrara olanak vermekteydi. Kalabalık uzatmanın oynanmayacağını anladığında ve sonuçların bilet gelirini artırmak için manipüle edildiği söylentileriyle alevlendiğinde, kalabalık sahayı istila etti. Ortaya çıkan düzensizlikte, kale direkleri yıkıldı, sahanın bazı kısımları birçok zarar verildi ve yangın çıktı. Atlı polis ve itfaiye de saldırıya uğradı ve toplamda 100’den kişi fazla yaralandı. Her iki kulüp de ikinci bir tekrar oynamasını istemedi ve Scottish Football Association tarafından kupa ve madalyalar iptal edildi.

1874 yılında başlayan kupanın ilk yıllarındaki Queen’s Park üstünlüğü Celtic’e geçmişti ve Celtic toplamda 9 şampiyonluğa ulaşmıştı.

Scottish Cup (İskoçya Kupası) Finalleri Kulüp Dağılımı (1874-1918)