Irish Cup (K.İrlanda/İrlanda Kupası)
İrlanda Kupası 1880-81 sezonunda yedi kulübün katılımıyla resmen başladı. İlk tur için çekiliş 10 Ocak 1881’de yapıldı ve ilk tur 5 Şubat 1881’de oynandı. County Londonderry’deki Castledawson’da 9 Nisan 1881’de Moyola Park’ın finalde Cliftonville Cricket’ı finalde 1-0 yenmesiyle sona erdi. Moyola Park 1870 kuruluşlu rakibine göre daha yeni bir kulüptü ve henüz bir sene önce kurulmuştu. 1921’de önce İrlanda genelini kapsayan kupa her zaman Kuzey İrlanda’daki en önemli rekabet olarak kabul edildi ve olmaya devam ediyor. Kupa finali, Kuzey İrlanda’daki yerel sezonun doruk noktasıdır ve genellikle herhangi bir kulüp maçında en fazla seyirciyi çeker.
Irish Cup (İrlanda Kupası) Finalleri (1880-1918)
1879 kuruluşlu Cliftonville, 1890’a kadar toplamda 6 final oynadı ve 2 şampiyonluk elde etti. Bu dönemin bir diğer başarılı takımı ise 1880 kuruluşlu Distillery’ydi. Onlar da 5 finalde 4 şampiyonluk elde ettiler. Bu iki kulüp ve Moyola Park dışında Queen’s Island, Ulster, Gordon Highlanders de bir şampiyonluk elde ederlerken Limavady 2 final, Wellington Park ve YMCA ise 1 final oynadılar. Genelde final için kullanılan saha Belfast’taki Ulster Cricket Ground olurken yine Belfast’ta Bloomfield Ground Knock, Broadway Ground ve Uslterville’de de finaller oynanmıştı.
***
1890-91 sezonundan itibaren kupa, yeni başlayan ligle beraber devam etmeye başladı. 1890-1900 arasındaki dönemde ise Linfield FC 10 finalin 7’sinde yer alırken bunlarda 6 şampiyonluk elde etmişti. Distillery de şampiyonluklarına 2 adet ile devam etti. 1882 kuruluşlu Glentoran FC ve 1890 kuruluşlu Bohemian FC de şampiyonluk elde edemese bile devreye girmişlerdi.
Dönemin başarılı kulübü Linfield FC’ye ayrı bir parantez açmak gerekirse Ulster Spinning Company’nin Linfield Fabrikasındaki işçiler tarafından 1886 yılının Mart ayında, Belfast’ın güneyinde Sandy Row olarak bilinen bir bölgede kuruldu. Başlangıçta Linfield Athletic Club olarak bilinen kulüp, Meadow olarak bilinen değirmenin arkasında şirketin sahibi olduğu yerde oynadı. Başlangıçta, kulüp üyeliğini yalnızca fabrika çalışanlarıyla sınırlandırmak amaçlanmıştı. Ancak bu, kulübün ilk on birinden altısının çalışan olmayabileceği şekilde değiştirildi. Buradaki amaç mümkün olan en güçlü takımı oluşturmaktı. Kulüp ilk yıllarında üç sezon boyunca İngiliz FA Kupası’nda yarıştı.
Distillery 1880’de Batı Belfast’ta Grosvenor Yolu’ndaki Grosvenor Park’ta doğdu. Kulüp, kuruluşundan 1999 yılına kadar, resmi adını ‘Lisburn Distilleryı’ olarak değiştirdiği ve kendisini benimsediği Lisburn kentiyle daha yakından ilişkilendirdiği zamana kadar basitçe Distillery olarak biliniyordu.
***
1900’lerle birlikte kupa finallerinde seyirci sayılarının 10.000’leri bulduğu görülmekteydi. Bunun dışında finallerin artık Belfast dışında Dublin’de de oynandığı görülmekteydi ve 1900-1910 arasında Northside – Phibsborough’da olan Dalymount Park’da 4 final oynanmıştı. Bu stadyum 20. yüzyılın başlarından itibaren Bohemian F.C.’nin eviydi. Taraftarlar tarafından Dalyer olarak isimlendirilen ve aynı zamanda tarihsel olarak “İrlanda futbolunun evi” olarak kabul edilen bu stadyumda Bohemians 1903 finalini Distillery’ye kaybettikten sonra 1908’de Shelbourne’a karşı ilk şampiyonluğunu yine burada kazanmıştı.
***
1910-18 arasındaki dönemde Linfield FC, 1890-1900 arasındaki üstünlüğünü yeniden elde etmiş beş şampiyonluk elde ederken bu dönemdeki sekiz finalden yedi tanesinde yer almıştı. Seyirci sayılarının 20.000’leri bulduğu bir dönemdi. Birçok ülkeden farklı olarak savaş döneminde de kupa mücadelesi devam edebilmişti.
Belfast Celtic bu dönemde üç finalde bir şampiyonluk kazanmıştı. 1891’de sadece Celtic olarak kurulan kulüp, ismini Glasgow Celtic Futbol Kulübü’nden almıştı. Ancak, Glasgow kulübü tarafından zaten resmi olarak tescil edilen “The Celtic Football & Athletic Company Ltd” unvanı vardı ve halk tarafından da Belfast Celtic olarak benimsenmişti.
1911-12 sezonunda dört yarı finalistten üçü (Cliftonville, Glentoran ve Shelbourne) IFA’dan geçici olarak çekildi ve Linfield’i yarışmada tek takım olarak kaldı; daha sonra kazanan ilan edildi.
[*] three of the four semifinalists (Cliftonville, Glentoran and Shelbourne) temporarily withdrew from the IFA, leaving Linfield as only team in the competition; they were then declared winners (dört yarı finalistten üçü (Cliftonville, Glentoran ve Shelbourne) geçici olarak IFA’dan çekildi ve Linfield’ı yarışmadaki tek takım olarak bıraktı; daha sonra kazanan ilan edildiler).
Irish Cup (İrlanda Kupası) Finalleri Kulüp Dağılımı (1880-1918)
