Giro d’Italia Tarihçesi

(Pedal Türkiye’de yayınlanmıştır) 

Giro d’Italia ya da İtalya Turu, üç büyük Grand Tour’dan birisidir. İlk yarış 1909 yılında La Gazzetta dello Sport gazetesinin satışlarını artırmak için düzenlenmiştir ve yarış halen o gazetenin sahibi olan RCS MediaGroup şirketlerinden olan RCS Sport tarafından organize edilmektedir. Bu grup Giro d’Italia ile birlikte Milan–San Remo, Giro di Lombardia ve Tirreno–Adriatico gibi en prestijli yarışlar dahil olmak üzere Milano Maratonu ve İtalya Milli Futbol Takımı’nın sponsorluğu başta olmak üzere Ragbiden motor sporlarına kadar daha birçok alanda yer almaktadır.

Bu detaydan sonra Tur’un başına dönersek İtalya’yı dolaşan bir bisiklet yarışı düzenleme fikri, daha önce hikayesine yer verdiğimiz Tour de France’dan ve L’Auto’nun bundan elde ettiği başarıdan ilham almıştı. Her şey ilk olarak, La Gazzetta dello Sport editörü Tullo Morgagni’nin gazetenin sahibi Emilio Costamagna ve bisiklet editörü Armando Cougnet’e bir İtalyan turuna ihtiyaç olduğunu belirten bir telgraf göndermesiyle başlamıştı. O sırada La Gazzetta’nın rakibi Corriere della Sera, bir otomobil yarışı düzenleyerek elde ettikleri başarının ardından kendi bisiklet yarışını düzenlemeyi planlıyordu. Morgagni hızlı hareket etmek istiyordu, ancak La Gazzetta’nın yeterli parasal kaynağı yoktu. Ancak La Gazzetta dello Sport’un Giro di Lombardia ve Milan–San Remo’yu yaratma başarısı, Costamagna’ya cesaret vermişti. Her türlü zorluğa rağmen bisiklet yarışının duyurusu, 7 Ağustos 1908’de La Gazzetta dello Sport’un o günkü sayısının ilk sayfasında yer aldı ve yarış Mayıs 1909’da yapılacaktı.

Organizatörler yarışı düzenlemek için gerekli olduğunu hesapladıkları 25.000 liretten yoksun olduklarından, Cassa di Risparmio bankasında muhasebeci ve organizatörlerin de arkadaşı olan Primo Bongrani’ye danıştılar. Bongrani, kaynak elde etmek için müşterilerini dolaşmaya başladı ve çabaları büyük ölçüde başarılı oldu. Para ödülü, eski bir La Gazzetta çalışanı olan Francesco Sghirla’nın yarışa katkıda bulunmaya teşvik ettiği San Remo’daki bir kumarhane tarafından sağlandı. İlginç olan La Gazzetta’nın rakibi Corriere della Sera da yarışın fonuna 3.000 liret katkı verdi.

13 Mayıs 1909’da saat sabaha karşı 3’e doğru 127 sürücü Milano’daki Loreto Place’de ilk Giro d’Italia’ya başladı. Tur, toplam 2.448 km ve sekiz etaptan oluşmaktaydı. İtalyan Luigi Ganna’nın kazandığı yarışı toplam 49 bisikletçi bitirebildi. Ganna, Genel Klasman yanı sıra üç ayrı etapta en ön sırada yer almıştı ve toplamda 5.325 liret ödül kazanmıştı. 1910 ve 1911’de Carlo Galetti zafere ulaşırken 1912’de bireysel klasman yoktu, bunun yerine sadece Atala Takımı’nın kazandığı takım klasmanı vardı. Tur tarihi boyunca 1912 bu anlamda tek örnektir. 1914’ten itibaren format, puana dayalı bir sistemden, yarış sonunda en düşük toplam süreye sahip olan bisikletçinin kazanacağı zamana dayalı bir sisteme değiştirildi. Giro, Birinci Dünya Savaşı nedeniyle 1915’ten 1918’e kadar dört yıl süreyle askıya alındı.

Görseller 1909 Tur’una ait (Cycling Archives ve BikeRaceInfo)

Savaştan sonra yarış tekrar başladı. Toplam 2.984 km ve 19 etaptan oluşan 1919’daki Giro’nun galibi Costante Girardengo oldu. Yarıştaki ortalama hızın 26-27 km/saat olduğu 1920’lerin baskın figürü, 1925’te ilk Giro’sunu kazanan ve 1927’de 15 etabın 12’sini en önde bitirerek müthiş bir başarı elde eden Alfredo Binda’ydı. 1929’daki dördüncü zaferi birbirini izleyen sekiz etap galibiyeti ile gelmişti. Binda, hakimiyetinin zirvesindeyken, 1930’da La Gazzetta dello Sport’un merkez ofisine çağrıldı; gazete ona yarıştaki rekabetin canlanması adına daha az baskın olması için 22.000 liret teklif etti, o da bunu reddetti. Binda, Gino Bartali yerini almadan önce sonuncu 1933’te olmak üzere beş Giro kazandı. Dayanıklılığından dolayı “Toskana’nın Demir Adamı” lakaplı Bartali, 1936 ve 1937’de iki zafer elde etti. Bartali’nin hakimiyeti, İkinci Dünya Savaşı’na bağlı olarak bir yıl ara verilmeden önce önce 1938 ve 1939’da Giovanni Valetti tarafından, sonra da 1940’ta, 20 yaşındaki Fausto Coppi tarafından en azından bir süreliğine sona erdirilmişti.

1942 ve 1943 yıllarında Giro d’Italia savaşın da etkisiyle etap şeklinde değil, tek günlük yarışlara dayalı puan serileri şeklinde düzenlendi. 1942 yılında yine galip gelen Gino Bartali’ydi. 1943 ve 1944 yıllarında yine ara oldu. Sonrasında Bartali ile Coppi arasındaki rekabet yoğunlaştı. Bartali, son ve dördüncü Giro’sunu 1946’da kazandı ve ertesi yıl Coppi ikincisine ulaştı. Coppi, üç Giro daha kazanarak beş zafere ulaşırken 1952’de aynı yıl Tour de France ve Giro d’Italia’yı kazanan ilk bisikletçi oldu. İsviçreli Hugo Koblet, 1950’de yarışı kazanan İtalyan olmayan ilk bisikletçiydi. 1950’lerde Coppi dışında, Charly Gaul ve Fiorenzo Magni ikişer Giro kazanan bisikletçiler olarak ön plana çıktı, tek bisikletçinin dominasyonu dönemine ara verilmişti. 1960’lar da 1950’ler gibi benzer bir durum vardı. Beş kez Tour de France galibi olan ve kendisinden daha önce bahsettiğimiz Jacques Anquetil 1960 ve 1964’te, Franco Balmamion 1962 ve 1963’te art arda iki Giro’da zafere ulaşmıştı.

1-Alfredo Binda (We Love Cycling)

2-Gino Bartali (solda) ve Alfredo Coppi (sağda) (Corriere della Sera)

3-Jacques Anquetil, 1960 Giro’da Gaul, Hovenaars ve Nencini tarafından takip ediliyor (Retro Cycling)