Giro d’Italia Femminile (Giro Donne) Tarihçesi

(Pedal Türkiye’de yayınlanmıştır)

Giro d’Italia Femminile, 1988’den bu yana her yıl düzenlenen elit bir kadın yol bisikleti yarışıdır. 2012’ye kadar ismi Giro Donne olan yarışın 2013-2020 yılları arasında adı Giro Rosa olarak değiştirilmiştir ve yine 2021’de Giro Donne olarak adlandırılmıştır. Kadınlar yol bisikletinde en prestijli etap yarışı olarak kabul edilmektedir. 2016’da yarış, Union Cycliste Internationale tarafından düzenlenen yeni UCI Kadınlar Dünya Turu’nun bir parçası oldu. 1985 yılından itibaren var olan Tour de l’Aude Cycliste Féminin’in 2010’de yine sponsorluk problemi sebebiyle iptal edilmesiyle, Giro Donne kadın bisikletinde kalan en uzun süreli Büyük Tur oldu. Fransa’daki boşluk 2022’den itibaren Tour de France Femmes ile dolduruldu. İlk yıllarında sekiz etap olan yarış daha sonra genellikle dokuz-on etaptı. Bir dönem organizasyon / sponsor açısından yaşanılan sıkıntılar sebebiyle 2013-2014 yıllarında sekiz etaba inmiş ve 2015’te tekrar on etaba geri dönmüştür. 2001’e kadar 1.200-1.400 km iken daha sonra toplamda 800-900 km olarak kısaltılmıştır.

Tarihi boyunca her yıl Temmuz ayı başlarında (bu yıl Ağustos ayı başında) İtalya’da düzenlenen Giro Donne’de 1988’teki ilk yarışta 30 bisikletçi yer aldı ve ilk birinci İtalyan Maria Canins’ti. 1949 doğumlu bisikletçi 1985 ve 1986’da o zaman tek günlük yarış olan Tour de France Féminin’i iki kez kazanmıştı. 1984 ve 1988 Yaz Olimpiyatları’nda İtalya için yarışan Canins, aynı zamanda 1969’dan 1988’e kadar bir kros kayakçısıydı; bu alanda 15 kez İtalyan şampiyonu oldu ve uluslararası başarılar elde etti. 182’den 1989’a dört kez yol yarışı dünya şampiyonu olan Canins dağ bisikletinde de iki kez İtalya ve iki kez dünya şampiyonu oldu. Canins, Giro Donne’de 1990’da ikinci olduğunda 41 yaşındaydı ve 1995’e kadar yarıştı.

102 bisikletçinin yer aldığı 1989 yarışında ise 1966 doğumlu İtalyan Roberta Bonanomi birinci oldu. Ülkesini beş Yaz Olimpiyatında temsil etmişti (1984, 1988, 1992, 1996 ve 2000). Giro Donne dışında en büyük başarısı, Maria Canins, Monica Bandini ve Francesca Galli ile birlikte 1988 kadınlar takım zamana karşı yarışında dünya şampiyonluğunu kazanmaktı. 1990 birincisi Catherine Marsal, 1971 doğumlu bir Fransız eski bisiklet yarışçısı. Dört kez Dünya Şampiyonu oldu ve 17 yaşında ilk kez Fransız Olimpiyat Takımı’na seçildi. Ülkesini dört Yaz Olimpiyatında temsil etti: 1988, 1992, 1996 ve 2000. Marsal, 2005 yılında emekli olduğunda Danimarka takımı Team SATS Cycling tarafından spor direktörü olması için işe alındı. Takım, UCI sıralamasında bir numara oldu. Nisan 2015’te Marsal, Danimarka Bisiklet Birliği tarafından Danimarka kadın milli bisiklet takımının koçu oldu. Marsal şu anda Ciclotel için sportif direktör olarak çalışıyor.

Görsel, ilk birinci Maria Canins’e ait (Capovelo)

Giro d’Italia Femminile, 1991 ve 1992 yıllarında gerçekleşmedi, 1993’te Slovakya’dan Lenka Ilavská ve 1993’te İtalya’dan Michela Fanini birinci oldu. Fanini, 1973 yılında Lucca’da dünyaya geldi. 1994 Giro dışında 1992 İtalya Ulusal Yol Yarışı Şampiyonası’nda birinci oldu. Ancak 1994 yılında 21 yaşında Toskana, Capannori’de bir araba kazasında öldü.

1995’ten 1998’e üst üste dört birincilik alan Fabiana Luperini, 1974 doğumlu ve 2013’e kadar yarıştı. Son zaferinden on yıl sonra, 2008 yılında beşinci kez zafere ulaşan Luperini 2004’te de ikinci oldu. En formda olduğu, 1995’ten 1998’e kadar yine dört kez Tour de France Féminine’in öncülü olan Tour Cycliste Féminine’i de kazandı. Giro del Trentino Alto Adige-Südtirol’de beş kez birinci ve dört kez ikinci oldu. 1998’te Tour de l’Aude Cycliste Féminin’i ve 2006’da Iurreta-Emakumeen Bira’yı kazanan Luperini, bisiklette kadınlarda bir dönemin efsane ismiydi.

1999 ve 2000 yıllarında ise İspanyol Joane Somarriba zafere ulaştı. Somarriba, 2000, 2001 ve 2003 yıllarında bir başka Tour de France Féminine’in öncülü olan Grande Boucle Féminine Internationale’de zafere ulaştı. Somarriba, birçok kez ulusal yol yarışlarında birincilik, dünya şampiyonalarında derece elde etmenin yanı sıra Emakumeen Euskal Bira ve Emakumen Saria yarışlarında başarılar elde etti. Dikkatinizi çekeceği üzere çoğunlukla sponsorluk ilişkilerindeki değişikliklerden kaynaklı olarak yarışların da isimlerinde küçük değişiklikler söz konusu.

2000’lerde İsviçreli Nicole Brändli üç birincilik ve Litvanyalı Edita Pučinskaitė iki birincilik ile ön plana çıkıyordu. 2001, 2002 ve 2003 yıllarında İsviçre Yol Yarışı şampiyonu olan Brändli birçok başarısının yanı sıra 2000-2004-2008 Yaz Olimpiyatları’nda ülkesini temsil etti. Brändli’nin iki kez ikinci olduğu 2006-2007 yıllarında onu geçen Pučinskaitė 1975 doğumludur. 1999’da Dünya Yol Yarışı Şampiyonu da olan Litvanyalı döneminde önde gelen isimlerden birisiydi. İlginç bir şekilde Pučinskaitė, Brändli’nin üç birinciliğinde bir ikincilik, iki üçüncülük almıştı ve ikisi bu yarışta bir kader birliği yapmış gibiydi.

Görseller:

1-Fabiana Luperini (Bicisport)

2-Joane Somarriba (El Correo)

3-Nicole_Brändli (Sport Guide)

4-Giro Donne (Cycling News)