Avrupa Ligi’nde ve Konferans Ligi’nde 2023-24 sezonunda grup aşamalarında 32’şer takım mücadele etmişti ve karşılaşmalar 2023 Aralık ayının ortalarında tamamlanmıştı.
Bunun sonucunda bazı takımlar doğrudan son 16’ya kaldı, bazıları da bir diğer kupadan gelenlerle play-off oynadı. Avrupa Ligi’nde 8 takım ve Konferans Ligi’nde 16 takımın da grup aşamasında Avrupa macerası son buldu. Bu yazımızda bu takımlarla ilgili bir analiz yapılması hedefleniyor. Analizde takımların bağlı oldukları federasyon, yerel ve uluslararası kullandıkları toplam kadrolarının ortalama yaşı, ortalama piyasa değerleri, hangi turnuvada mücadele ettiği, eğer başka bir turnuvadan grup sonrası geçiş yapmışsa geldiği turnuva, bu iki turnuvada ilk 16’da elenip elenmediği ve çeyrek finale kalıp kalmadığı bilgisi, bağlı olduğu federasyonun 2018-2023 arasında beş sezonda UEFA sıralaması, kulübün kendisinin aynı dönemde UEFA sıralaması (eğer varsa) dikkate alındı. Bunun sonucunda her iki turnuvada toplam 72 takım analizde yer almaktadır. Bu adetin açılımı her iki turnuvada gruplarda yer alan 32 takım ile Şampiyonlar Ligi’nde gruplarında üçüncü olarak Avrupa Ligi’ne geçiş yapan 8 takım var. Bunun sonucunda takımlar kadro ortalama piyasa değerlerine göre sıralanmış ve bu değere göre üç gruba ayrıldı:
– 5 milyon Euro üzerinde olanlar (24 takım)
– 1-5 milyon Euro aralığında olanlar (25 takım)
– 1 milyon Euro altında olanlar (23 takım)
Tablo 1’de yer alan ortalama piyasa değeri 5 milyon Euro üzerinde olan takımlar sekiz federasyona dağılmış durumda. Bu federasyonlar da 2023 sonu itibariyle UEFA sıralamasına göre ilk yedi sırada yer alan İngiltere, İspanya, Almanya, İtalya, Fransa, Hollanda, Portekiz ve 12.sırada yer alan Türkiye. Türkiye, Fenerbahçe ve Galatasaray ile bu grubun içinde yer alıyor.
Tablo 1- Kadro Ortalama Piyasa Değeri 5 milyon Euro Üzerinde Olanlar (Piyasa Değerleri)
10 milyon Euro’nun üzerinde ve en yüksek ortalama piyasa değerine sahip takımlar içinde başı dört adetle İngiliz kulüpleri çekiyor. Onu üç adetle İtalya, iki adetle Portekiz, birer adetle Almanya, Fransa ve Hollanda takip ediyor. Takımların bir tanesi hariç hepsi Avrupa Ligi’nden; İngiltere’den Liverpool FC ile Aston Villa genelde ve ayrı her iki turnuvada en yüksek ortalama piyasa değerlerine sahipler ve her ikisi de çeyrek finalde mücadelelerine devam ediyorlar. Ortalama piyasa değeri 5-10 milyon Euro aralığında olan takımlar içinde ise İspanyol, Alman ve Fransız takımlarının yanı sıra temsilcilerimiz de ağırlıkta olarak yer alıyor. 10 milyon Euro altında bir ortalama piyasa değerinden bahsettiğimizde Avrupa Ligi ve Konferans Ligi dağılımının daha dengeli olduğu görülüyor.
Avrupa’da mücadele eden ya da önde gelen liglerde takımlarda kadro yaş ortalaması 26,5-27 aralığında oluyor ki bu konu daha önceki yazılarda dile getirilmişti. Bu gözle bakıldığında kadro ortalama yaşları 25’in altında olan ve fark yaratan Bayer Leverkusen, Eintracht Frankfurt (Almanya), Benfica SL (Portekiz), Stade Rennais (Fransa) ve Feyenoord Rotterdam, Ajax Amsterdam (Hollanda) hariç diğerlerinin yaş ortalaması ortalamanın altında ama ortalamaya yakın, ortalamada ve ortalamanın üzerinde. Kulüpler bazında 2022-23 itibariyle UEFA sıralamasında 13.sırada yer alan Ajax Amsterdam, 23 yaş ortalaması ile yaş konusunda her zaman olduğu gibi oldukça uç bir noktada, onu da yine Hollanda’dan 23,7 ile Feyenoord Rotterdam takip ediyor. Şampiyonlar Ligi’nde gruplarda yer almış olan Feyenoord, Ajax’a göre daha değerli bir kadro (iki katı kadar) kurmuş durumda. Feyenoord’un bu kupalar için oldukça iddialı bir piyasa değerine sahip takımıyla Şampiyonlar Ligi’nden sonra Avrupa Ligi’nde de devam edememesi dikkat çekiyor. Benzer bir durum temsilcimiz Galatasaray için de geçerli görünüyor. Bu grup içinde altı takım Şampiyonlar Ligi’nden Avrupa Ligi’ne geçiş yapan takımlar ve AC Milan (İtalya) ile SL Benfica (Portekiz) çeyrek finalde ve diğerleri ise yoluna devam edemedi. Tabloda yer alan 24 takımdan 12 tanesi, yani her iki takımdan birisi, her iki kupadan birisinde çeyrek final oynayacak, beş tanesi de ilk 16 seviyesini gördü.
Tablo 2 ortalama piyasa değeri 1 – 5 milyon aralığında olan takımlarla ilgili bilgileri gösteriyor. Bu grupta artık Avrupa’nın en önde gelen beş federasyonundan temsilcilerin yer almadığı görülüyor, tek istisna FC Toulouse ve o da UEFA turnuvalarında düzenli yer alan bir kulüp değil.
Tablo 2- Kadro Ortalama Piyasa Değeri 1-5 milyon Euro Aralığında Olanlar
(*) Ortalama Piyasa Değerleri Euro
Bu ortalama piyasa değeri aralığında Belçika ve Yunanistan ekipleri dörder adetle sayı olarak ön plana çıkıyor, onları üç adetle Çekya ve iki adetle Avusturya ekipleri takip ediyor. Temsilcimiz Beşiktaş yanı sıra yine birer adet olmak üzere Orta ve Doğu Avrupa’dan İsviçre, Macaristan, Polonya ve Ukrayna, Balkanlardan Hırvatistan ve Bulgaristan, kuzeyden Norveç, Danimarka ve İskoçya temsilcileri de bu ortalama piyasa değerinde kendine yer bulmuş durumda. Bu tablodaki tek Hollanda temsilcisi AZ Alkmaar, diğer Hollanda temsilcilerine paralel olarak genç bir kadro ile mücadele etmiş durumda ve bu konuda 22,80 ortalama ile Ajax’ı bile geride bırakıyor. Dört Belçika temsilcileri de Hollandalılara benzer bir tablo çiziyorlar ve içlerinde KRC Genk de AZ Alkmaar ile aynı ortalama ile dikkat çekiyor. Şampiyonlar Ligi’nden geçiş yapan Shakhtar Donetsk (Ukrayna) de genç kadrolu ekiplerden. Ortalama piyasa değeri açısından daha alt sıralara indiğimizde FC Nordsjaelland (Danimarka) 22,6 ortalamayla ve Sturm Graz (Avusturya) 23,3 ortalamayla dikkat çekiyor. BSC Young Boys (İsviçre), GNK Dinamo Zagreb (Hırvatistan), FK Bodø/Glimt (Norveç), Raków Częstochowa (Polonya) ve AC Sparta Prague ile SK Slavia Prague (Çekya) oldukça düşük yaş ortalamaları olan diğer kulüpler ve diğer kulüplerin ise kadro yaş ortalamaları genellikle ortalamanın altında ama ortalamaya yakın, ortalamada ve ortalamanın üzerinde görünüyor.
Toplam 25 takımın yer aldığı ve Konferans Ligi’nin 15 takım ile sayı olarak ağırlık kazandığı bu grupta sadece dört takım Konferans Ligi’nde çeyrek finale yükselmiş, Avrupa Ligi’nde ise sadece üç takım ilk 16’da yer almış durumda, hiçbir takım Avrupa Ligi’nde çeyrek finalde değil. Bu grubun 4,644,444 Euro ile en yüksek ortalama piyasa değerine sahip takımı olan Club Brugge (Belçika) Konferans Ligi’nde çeyrek finalde yoluna devam ediyor. Bu grup içinde Şampiyonlar Ligi’nden Avrupa Ligi’ne geçiş yapan iki takım var: Shakhtar Donetsk (Ukrayna) ve BSC Young Boys (İsviçre). Oldukça genç kadrolarla mücadele eden bu iki takım Avrupa Ligi’nde de yollarına devam edemediler.Bir önceki grupta olan altı takım da dikkate alındığında Şampiyonlar Ligi’nden gelen takımların Avrupa Ligi’ne yeterince konsantre olmadıklarını ya da olamadıkları sonucuna ulaşıyoruz.
Tablo 3’te ise ortalama piyasa değeri 1 milyon Euro altında olan takımlar yer alıyor.
Tablo 3- Kadro Ortalama Piyasa Değeri 1 milyon Euro Altında Olanlar
(*) Ortalama Piyasa Değerleri Euro
Bu grupta 23 takım içinde sadece dört takım Avrupa Ligi’nden ve diğerleri Konferans Ligi’nden. Konferans Ligi’nden olanların da üç tanesi Avrupa Ligi’nden geçiş yapmış durumda ve her üçü de ilk 16 aşamasında elendi. Önceki gruplarda da olan ülke federasyonlarından Norveç, İsviçre, Polonya, İskoçya ve Ukrayna temsilcilerine burada yine rastlıyoruz, ancak buna ilave olarak on dört farklı federasyondan temsilci de ilk kez yer alıyor. Avrupa Ligi’nde gruplardan itibaren mücadele eden (Şampiyonlar Ligi’nden gelenler de dahil) 40 takım içinde en düşük ortalama piyasa değerine sahip takım 319.444 Euro ile Moldova’dan FC Sheriff Tiraspol ve bu değer, Lig’in en değerlisi Liverpool’un ortalama piyasa değerinin yaklaşık yüzde biri. Konferans Ligi’nde ise en düşük ortalama piyasa değeri ise 96.207 Euro ile İzlanda’dan Breidablik Kópavogur’e ait ve bu değer de ligin en değerli kadrosuna sahip Aston Villa’nın değerinin yaklaşık iki yüz elli de biri. Bu grupta yer alan 26 takım içinde sadece bir tanesi Avrupa Ligi’nde ilk 16’da dört tanesi de Konferans Ligi’nde ilk 16’da UEFA turnuvalarına veda ettiler, çeyrek finale kalabilen bir takım yok. Bu yılın en sıra dışı hikayelerinden birisi ise sadece 566,538 Euro ortalama piyasa değerine sahip Azerbaycan’dan Qarabağ FK’nın turnuvanın en değerli ikinci takımı Bayer Leverkusen’e (20.983.333 Euro) sonuca ulaşmasa da çıkarttığı problemdi.
Bilgileri toparladığımızda her iki kupa için de ortalama piyasa değerinin daha yüksek olmasının kupada ilerlemek için önemli bir kriter olduğu görülüyor. Her iki kupada ilk sekizde yer alan toplam on altı takımdan on iki tanesi ortalama piyasa değeri açısından 72 takım içinde ilk yüzde 25’lik dilimde. Yaş olarak da genellikle ortalama olan 26,5-27 aralığına yakınlar. Bu konuda kadro yaş ortalaması en yüksek olan takımlarda ise sırada (en genç takımdan sıralama başlatıldığında) Avrupa Ligi’nde yoluna devam eden West Ham United 70.sırada ve Konferans Ligi’nde yoluna devam eden Fenerbahçe 69. Çeyrek finalde olanlar içinde en genç kadro ise Avrupa Ligi’nde yoluna devam SL Benfica’da ve 24,60 yaş ortalaması ile 72 takım içinde 19.sırada. Ortalama piyasa değeri yüksek takımların da kadro ortalama yaşları doğal olarak yüksek de oluyor, ancak ortalama yaş civarında bir kadronun yeterli olduğu görülüyor. Yoluna devam etmeyen Galatasaray yaş ortalaması açısından 46.sırada ve Beşiktaş da 50.sırada. Oldukça genç kadrolara sahip olan ve bu alanda boy gösteren takımlardan özellikle UEFA sıralamasına göre belli bir seviyede olan, oyuncu satışı konusunda etkin olanların oyuncularının gelişimleri önümüzdeki yıl takip edilerek bir yazı hazırlanacak. Bizim temsilcilerimizin ise önümüzdeki sezonlarda ortalama piyasa değeri, ortalama yaş ve daha önceki yazılarımızda dikkat çektiğimiz üzere kullanılan kadro derinliği açısından konuyu değerlendirmesi, buna göre planlama yapması hem yerel hem de uluslararası turnuvalarda başarı ve devamlılıkları açısından gerekli şart gibi görünüyor.
Veri kaynakları
https://www.transfermarkt.com.tr/uefa-champions-league/teilnehmer/pokalwettbewerb/CL/saison_id/2023
https://www.transfermarkt.com.tr/europa-league/teilnehmer/pokalwettbewerb/EL/saison_id/2023
Not. Futbolekonomisi sayfasında aşağıdaki linkte yayınlanmıştır.
En Son Yorumlar